Giriş: Veri, Yeni Profesyonelin Ana Dili
Hangi sektörde staj yapıyor olursanız olun (Pazarlama, İK, Finans veya Operasyon), veri analizi artık sadece “sayısalcıların” işi olmaktan çıktı. Günümüzün iş dünyasında, veriyi okuyabilen, yorumlayabilen ve bu verilerden aksiyon çıkarabilen profesyoneller altın değerinde. Bir stajyer olarak, temel veri araçlarına hakimiyetiniz size sadece işi kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda ekibinizin gözünde hemen fark edilir bir değer katar.
İşte en yaygın kullanılan iki veri aracı olan Excel ve SQL’de (Temel Veri Tabanı Dili) kariyerinize hız katacak, bilmeniz gereken en temel 5 fonksiyon.
Bölüm 1: Microsoft Excel’de Ustalık (Gündelik Verimlilik İçin)
Excel, ofislerin mutfağıdır. Bu 3 fonksiyon, size saatler kazandıracak ve raporlarınızı profesyonel hale getirecek.
1. VLOOKUP (veya XLOOKUP/DÜŞEYARA)
- Ne İşe Yarar: İki farklı listedeki verileri (örneğin, “Çalışan Adı” ve “Çalışan ID”) eşleştirerek bir araya getirir.
- Neden Önemli: İK, Finans ve Pazarlama listelerini birleştirmek veya hatalı veri girişlerini hızla bulmak için kullanılır. Veri birleştirme ve raporlama işlerinin %80’ini çözer.
2. PIVOT TABLE (Özet Tablo)
- Ne İşe Yarar: Binlerce satırlık veriyi, sürükle bırak yöntemiyle özetler, gruplar ve analiz edilebilir hale getirir (Örn: Bölge bazında toplam satışları anında görme).
- Neden Önemli: Yöneticilerinize sunacağınız tüm raporların temelidir. Ham veriden anlamlı içgörüler (insight) çıkarmanın en hızlı yoludur.
3. IF (EĞER) ve AND/OR Fonksiyonları
- Ne İşe Yarar: Belirli bir koşul karşılandığında ne yapılacağını belirler (Örn: “Satışlar $50.000’ı geçerse, ‘Başarılı’ yaz; geçmezse ‘Geliştirilmeli’ yaz”).
- Neden Önemli: Otomatik sınıflandırma, koşullu formatlama ve karar destek mekanizmaları oluşturarak raporlama iş yükünü azaltır.
Bölüm 2: SQL’e Giriş (Büyük Veri ve Veri Tabanları İçin)
SQL (Structured Query Language), şirketlerin verilerini depoladığı veri tabanlarından bilgi çekmenin evrensel dilidir. Stajyer olarak temel SQL bilmek, sizi hemen öne çıkarır.
4. SELECT ve FROM
- Ne İşe Yarar: Veri tabanında hangi bilgileri (SELECT) ve hangi tablodan (FROM) istediğinizi belirtir. Veri çekmenin temel komutudur.
- Örnek:
SELECT Ad, Soyad, Email FROM ÇalışanlarTablosu
- Örnek:
- Neden Önemli: Büyük bir veri tabanından sadece ihtiyacınız olan veriyi çekebilme yeteneği, bağımsız çalışabileceğinizi ve IT ekiplerine daha az yük bindireceğinizi gösterir.
5. WHERE ve ORDER BY
- Ne İşe Yarar: Çektiğiniz veriye filtre uygular (WHERE) ve sonuçları istediğiniz kritere göre sıralar (ORDER BY).
- Örnek:
SELECT * FROM Satışlar WHERE Bölge = 'Ankara' ORDER BY Tarih DESC
- Örnek:
- Neden Önemli: Spesifik sorulara (Ankara’daki son 3 aydaki satışlar gibi) hızla cevap bulmanızı sağlar ve analizinizi derinleştirir.
Sonuç: Veri Değeri Yaratır
Veri okuryazarlığı artık geleceğin değil, bugünün mesleki gereksinimidir. Stajınız sırasında bu 5 temel fonksiyonu kullanarak raporlarınızı otomatikleştirin, verilerdeki hataları bulun ve basit analizler yapın. Bu küçük beceriler, sadece işinizi kolaylaştırmakla kalmayacak, aynı zamanda kariyerinizi veri odaklı bir liderlik yoluna sokacaktır. Şimdi hemen bir alıştırma dosyası açın ve pratik yapmaya başlayın!